“Öğrenmeyi bıraktığınızda, ölmeye başlarsınız!” – Albert Einstein
İnsan, hayatı boyunca öğrenmeye ve kendini geliştirmeye devam etmelidir. Hayat Boyu Öğrenme, işte tam olarak bunun için vardır. Peki nedir bu hayat boyu öğrenme?
Hayat boyu öğrenme; farklı zaman ve farklı yerlerde esnek, çeşitli ve kullanılabilir yaşam boyu sürdürülecek olan öğrenme olarak tanımlanabilir. Birey; hangi yaşta olursa olsun, eğitim seviyesi ne olursa olsun hayat boyu öğrenmenin bir parçasıdır. Hayat boyu öğrenmenin 4 temel ilkesi şöyledir:
Bilmek için öğrenme
Yapmak için öğrenme
Olmak için öğrenme
Birlikte yaşamak için öğrenme
Eğitimin, anaokulundan başlayıp üniversite ile bitmediğini gösteren hayat boyu öğrenmede kişilerin yetenekleri, bilgileri ve yeterlilikleri farklı öğrenme teknikleriyle yaşam boyu geliştirilmeye çalışılır. Bireyler bu süreçte yeni bilgiler edinir ve yeni beceriler kazanırlar.
Hayat boyu öğrenme denince aklınıza sadece yeni beceriler edinmek veya mevcut becerilerini geliştirmek gelmesin. Özellikle gençlerin istihdam edilmesinde de büyük bir öneme sahip olan hayat boyu öğrenme “yeni meslekileşme” kavramını ortaya çıkarmıştır. İşe alım sürecinde gerekli mesleki yeterlilik, hayat boyu eğitim sayesinde gençlere kazandırabilmektedir.
Devletin resmi kurumları veya özel eğitim kursları sayesinde 40 yaşında resim yapmaya başlayabilir, fotoğrafçılık üzerine eğitim alabilir, 50’li yaşlarda bir müzik aletini çalmaya başlayabilir veya 60 yaşından sonra okuma yazma öğrenebilirsiniz. Yani,
“Öğrenmenin yaşı ve zamanı yoktur.”
İlkesine dayanan bir eğitim sistemidir diyebiliriz.
Hayat Boyu Öğrenme Federasyonu Başkanı Ercan Artan’ın, Federasyonun tanıtımı ile ilgili yaptığı açıklama;
“Türkiye’de Hayat Boyu Öğrenmenin Önemi
Hayat Boyu Öğrenme, bireyin bilgi ve becerilerini geliştirmek amacıyla hayatı boyunca katıldığı her türlü öğrenme etkinliğini kapsar. Hayat boyu öğrenme, okullar ile sınırlı kalmayan; evde, işte, hayatın her alanında gerçekleşebilen; öğrenmenin yaş, sosyal, ekonomik statü ve eğitim seviyesine bakılmaksızın, herhangi bir engel olmadan sürdürülebileceğini gösteren temel kavramlardan biridir.
Hayat boyu öğrenme kavramı çağın ihtiyaçları doğrultusunda, hızla gelişen ve değişen sosyal ve kültürel hayattaki değişmelere ayak uydurabilmek amacıyla ortaya çıkmış, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde eğitim seviyesi ve istihdam koşulları açısından önemli bir gösterge haline gelmiştir.
Hayat boyu öğrenmenin gelişmeye ve önem kazanmaya başlaması ile eğitim; zaman ve mekândan bağımsız hem okul eğitimini hem de okul dışı eğitimi kapsayan tüm eğitsel etkinliklerin temel bileşeni olarak ortaya çıkmıştır. Avrupa Birliği Komisyonu tarafından 2000 yılında açıklanan Hayat Boyu Öğrenme Memorandumunda aşağıda belirtilen altı temel stratejinin, hayat boyu öğrenmenin tanımlanması ve yaygınlaşmasında gerekli olduğuna değinilmiş ve 21. yüzyıldaki hayat boyu öğrenmenin genel çerçevesi belirlenmiştir:
Herkes için yeni temel beceriler,
İnsan kaynaklarına daha fazla yatırım,
Eğitimde yeniliklerin ve yeni yöntemlerin geliştirilmesi,
Her türlü eğitime değer verilmesi/belgelendirilmesi,
Rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin yeniden gözden geçirilmesi
Eğitimin mümkün olduğunca öğrenenlere yakınlaştırılması ile erişim zorluğu olan kesimlere ulaşmak için bilgi iletişim teknolojisinden yararlanma, yerel ve bölgesel merkezli girişimler için hayat boyu öğrenme yaklaşımı, çok amaçlı öğrenme merkezleri, öğrenen toplum için bilgi ağlarından yararlanma olarak belirlenmiştir.
2014-2018 dönemi Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi
2009-2013 dönemi Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi ile oluşturulmaya başlanan hayat boyu öğrenme sisteminin, 2014-2018 dönemi Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi ve Eylem Planı ile ulusal ve uluslararası yaklaşımlar doğrultusunda daha sistematik bir yapıya kavuşturulması hedeflenmektedir. Hayat boyu öğrenme sisteminin etkinliğini ve verimliliğini artırmaya yönelik olarak hazırlanan 2014 – 2018 Dönemi Ulusal Hayat Boyu Öğrenme Stratejisi Belgesinde;
Toplumda hayat boyu öğrenme kültürü ve farkındalığının oluşturulması,
Hayat boyu öğrenme fırsatlarının ve sunumunun artırılması,
Hayat boyu öğrenme fırsatlarına erişimin artırılması,
Hayat boyu rehberlik ve danışmanlık sisteminin geliştirilmesi,
Önceki öğrenmelerin tanınması sisteminin geliştirilmesi,
Hayat boyu öğrenme izleme ve değerlendirme sisteminin geliştirilmesi
önceliklerine yer verilmiştir.”